گونه‌های زبانی در رمان ماجراهای هاکلبری فین در متن اصلی و دو ترجمه‌ی ابراهیم گلستان و نجف دریابندری

نوع مقاله : علمی پژوهشی(عادی)

نویسندگان

1 استادیار زیان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران. ایران

2 دانشیار زبان‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی. تهران. ایران

3 کارشناس ارشد زبان‌شناسی از دانشکاه شهید بهشتی. تهران ایران

چکیده

تا حدود نیم قرن پیش، حفظ امانت در ترجمه به این معنی بود که عبارت زبان اصلی هرچه بیشتر به رنگ زبان فارسی در آید. اما از نیم قرن پیش و به‌خصوص پس از سال ۱۳۲۰ که ترجمه باز هم رونق بیشتری پیدا کرد، ارزش ترجمه را با انطباق هرچه بیشتر آن با متن اصلی می‌سنجیدند و این را حفظ سبک می‌نامیدند.

مقاله‌ی حاضر با هدف بررسی کمی و کیفی تطابق سبکی و گونه‌ای متن مبدأ و متون مقصد کتاب ماجراهای هاکلبری فین (۱۸۸۴) نوشته‌ی مارک توین انجام شده است. دلیل انتخاب این موضوع نادیده گرفتن گونه‌های زبانی متون انگلیسی در بسیاری از متون ترجمه‌شده‌ی موجود در بازار کتاب و دلیل انتخاب این کتاب، همان‌گونه که نویسنده نیز اظهار داشته است، این است که در داستان چندین گویش، لهجه و لحن مختلف به کار گرفته شده‌اند. پژوهشگر کوشیده است این گونه‌های زبانی را ابتدا در متن اصلی شناسایی کند، سپس تطابق یا عدم تطابق آن‌ها را در متون ترجمه‌شده مورد بررسی قرار دهد، با اصول وفاداری در ترجمه تطبیق داده شود و در نهایت رابطه‌ای میان عملکرد مترجمان و استقبال مخاطبان برقرار کند. در این پژوهش ابتدا متن انگلیسی و سپس متون فارسی از منظر سبک و گونه‌های به کار رفته تحلیل شدند. بررسی گونه‌های زبانی در ترجمه‌ی نجف دریابندری (1366) و ابراهیم گلستان (1382)، نشان می‌دهد که ترجمه‌ی گلستان بر متن اصلی منطبق‌تر است، اما برخلاف انتظار، این ترجمه‌ی دریابندری‌ست که بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است.

واژه‌های کلیدی: ترجمه، گونه‌های زبانی، متن، شخصیت‌پردازی، لحن

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Language species in the novel of Huckleberry Finn in the original text and two translations

نویسندگان [English]

  • ali daneshvar kiyan 1
  • Negar Davari Ardakani 2
  • Amir Hossein Daneshvar kiyan 3
1 Assistant Professor in Persian Language & Literature at Tehran University, Tehran, Iran
2 Associate Professor in Linguistics at Shahid Beheshti University, Tehran, Iran
3 Master in Linguistics from Shahid Beheshti University,Tehran, Iran
چکیده [English]

Until about half a century ago, preserving the lending in translation meant that the original language was more in Persian. But half a century ago, and especially after the year, when the translation became more prosperous, they measured the value of the translation by adapting it to the original text, calling it style.

The present study aims to qualitatively and quantitatively analyze the style and language varieties used within the original and Persian renderings of The Adventures of Huckleberry Finn (1884) by Mark Twain, and observe whether they match. The reason this subject was chosen was the complete disregard of language varieties in the Persian renderings, and the reason this book was chosen, as the author himself has said, was the wide variety of accents, dialects and tones which are used in the narrative. The researcher has worked to identify these language varieties in the original text, and then check their counterparts within the Persian renderings. Then tried to see if they match and if the translation is faithful, and ultimately attempted to establish a connection between the translator’s performance and the book’s reception. First the English text and then the Persian renderings were checked for these stylistic and linguistic patterns. Ultimately, it was concluded that Golestan (1328) has performed better in comparison to Daryabandari (1366), but contrary to that, Daryabandari’s rendering has been better received by the market.



Key words: translation, language varieties, text, characterization, tone

کلیدواژه‌ها [English]

  • translation
  • language varieties
  • text
  • characterization
  • tone
  1. امینی، مریم (۱۳۹۰). سمبلیسم در ماجراهای هاکلبری‌فین، تهران، همشهری آنلاین
  2. اوستینوف، میشل (۲۰۰۳). ترجمه، ترجمة فاطمه میرزا ابراهیم تهرانی (۱۳۹۰)، تهران، نشر قطره
  3. اوگریدی، ویلیام و دیگران (۱۳۸۰). درآمدی بر زبان‌شناسی معاصر (جلد اول)، ترجمة علی درزی، تهران، سمت
  4. بامشادی، پارسا و داوری اردکانی، نگار(1398)، «رمزگردانی و ارتباط آن با دیگر پدیده­های حاصل از برخورد زبانی»، پژوهش­های زبان­شناختی در زبان­های خارجی، دوره 9 شمارة 1 صفحة­ 52-25
  5. پاینده، حسین (1397) نظریه و نقد ادبی (جلد اول)، تهران، سمت
  6. توین، مارک (۱۳۹۳) هکلبری فین، ترجمة ابراهیم گلستان، تهران. نشر کلاغ
  7. توین، مارک (۱۳۹۸) سرگذشت هکلبری فین، ترجمة نجف دریابندری، چاپ چهارم، تهران، نشر خوارزمی
  8. دانشورکیان، علی، ابوالحسنی چیمه، زهرا، حسینی لرگانی، مریم(1398)، بررسی تطبیقی مضامین فرهنگی در کتاب­های آموزش زبان فارسی، زبان فارسی و گویش­های ایرانی، دورة­ 4، شمارة­ 1 شماره پیاپی 7، فروردین 1398 صفحة­ 128-113
  9. دانشورکیان، علی، امامی، سهیلا، دانشورکیان، امیرحسین(1398)، بیان هنری در ساخت غزل سعدی، کیمیای هنر، دورة­ 8، شمارة­ 31 صفحة­ 33-19

10.رشیدی، ناصر، فرزانه، شهین، ارزیابی و مقایسة ترجمه­های فارسی رمان شاهزاده و گدا، دوفصل­نامة­ علمی پژوهشی زبان­پژوهی، سال دوم، شماره 3، پائیز و زمستان 1389، صفحة­ 105-57.

11.سالاری، زهرا (۱۳۹۴). ماجراهای هاکلبری فین، فصل‌‌نامه­ی مترجم، سال 24، شمارة­ 56، صفحة­ 166-161

  1. فرشیدورد، خسرو (۱۳۶۳). دربارة ادبیات و نقد ادبی (جلد اول)، تهران. انتشارات امیر کبیر
  2. همتی، محمدعلی، افضلی، فرشته (1400)، بررسی راهکارهای زیباشناسی کلامی در ترجمه زبان ممنوعه رمان «بدایه و نهایة­ نجیب محفوظ»، پژوهش­های زبان­شناختی در زبان­های خارجی، دوره 11 شمارة­ 4 صفحة­ 696-682
  3. نجفی، ابوالحسن (1365). برگزیده‌ی مقاله‌های نشر دانش (3): دربارة ترجمه، تهران، مرکز نشر دانشگاهی

 

  1. Fisher Fishkin, Shelley (1994). Was Huck black? Mark Twain and African-American voices. Oxford University Press.
  2. Gholamhosseinzadeh, Gharib-Reza (2002). The dialogic and monologic worlds in Huckleberry Finn: A reading in the mirror of Mikhail Bakhtin’s dialogism. Shiraz University Press.
  3. Halliday, Michael (1964). The linguistic sciences and language teaching. Longman.
  4. Hatim, Basil & Mason, Ian (1990). Discourse and the translator. Longman.
  5. Hemingway, Ernest (1935). Green Hills of Africa, Charles Scribner's Sons, United States.
  6. Howells, William Dean (1997). My Mark Twain, Dover Publications, United States.
  7. Lermontov, Mikhail (1992). A Hero of Our Time, translated by Vladimir Nabokov, Everyman’s Library, United Kingdom.
  8. Merriam-Webster Online Dictionary <https://www.merriam-webster.com>
  9. Mounin, Georges (1976). Les Problèmes Théoriques de la Traduction, Gallimard, France.
  10. Murphy, Raymond (2012). English Grammar in Use, Cambridge University Press, United Kingdom.
  11. Nida, Eugene (1964). Toward a Science of Translating, Brill, United Kingdom.
  12. Rush, Sharon (2006). Huck Finn’s “Hidden” Lessons: Teaching and Learning Across the Color Line, Rowman & Littlefield, United States.
  13. Sloane, David (2014). The N-Word in Adventures of Huckleberry Finn Reconsidered, The Mark Twain Annual, Volume 12, Pages 70—82, Penn State University Press, United States.
  14. Smith, Henry Nash (1963). Mark Twain: A Collection of Critical Essays, Prentice-Hall, United States.
  15. Twain, Mark (1903). The Adventures of Huckleberry Finn, Harper & Brothers, United States.
  16. Valkeakari, Tuire (2006). Huck, Twain, and the Freedman's Shackles: Struggling with Huckleberry Finn Today, Volume 20, Number 2, Pages 29—43, AEDEAN: Asociación Española de Estudios Anglo-Americanos, Spain.
  17. Venuti, Lawrence (2008). The Translator’s Invisibility: A History of Translation, Routledge, United Kingdom.
  18. Wechsler, Robert (1998). Performing Without a Stage; The Art of Literary Translation, Catbird Press, United Kingdom.