بررسی نشانه شناختی شعر(( مسافر)) سپهری برمبنای نشانه شناسی ساختارگرا ؛ الگوی ریفاتر ویاکوبسن)

نوع مقاله : علمی پژوهشی(عادی)

نویسندگان

1 دبیر آموزش وپرورش

2 عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر

چکیده

نشانه شناسی ساختارگرا درپی کشف نشانه های درون متن است وساختارگرایان، معنارادر روابط میان اجزای متن می جوینـد؛آنها با خوانش خلاق در پی یافتن نشانه ها هستند،تا به مفهوم متن دست یابند. ساختارگرایی بانظریه ((دریافت)) همسویی دارد؛ قبل ازطرح مبحث ساختارگرایی متن درسایة مؤلف قرارداشت اماپس ازاین که رولان بارت نظریه ی((مرگ مؤلف)) رامطرح کرد،خواننده،خـوانش خلاق واکتشافی متن، اهمیت یافت.
پس ازبارت نظریه پردازان مختلف ازمنظرهای گوناگون به خوانش متون روی آوردند،ازجمله ریفاتر که معنای متن راحاصل دریافت هاوانتظارات خواننده می داند و یاکوبسن ،عوامل سازندة پیام راکه دربردارندة متن هم هست شامل:گوینده،مخاطب،موضوع ،پیام،مجرای ارتباط ورمز می داند،وی این اجزا را پردازندة نقش های شش گانه زبان (عاطفی،ترغیبی ،ارجاعی، فرازبانی، همدلی وادبی) می شمارد
هدف مقاله آن است که نشان دهد الگوی ساختارگرای ریفاترو یاکوبسن درتحلیل شعر((مسافر)) تاچه اندازه به خوانش خلاق شعرمنتهی می گردد.
بخش اول این مقاله، به معرفی رویکرد نظری‌ریفاتر وسپس برمبنای آن به خوانش شعر((مسافر)) می پردازد. ودربخش دوم نیز،الگوی ارتباط یاکوبسن را طرح وبرمبنای آن پیام های متن را مشخص می کند.
نتیجه پژوهش بیانگراین نکته است که اگرچه هردوالگو به دریافت ها وبرداشت های مشابهی منتهی می شوند، الگوی ریفاترکارآمدتروگسترش پذیرتر به نظرمی رسد

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Semiotic Study of Sepehri's Mosafer (Passenger) (Based on the Structural Semiotics; Riffaterre and Jakobson's Model)

چکیده [English]

Structural semiotics is interested in finding signs in a text and structuralists look for meanings in the relations among text components. Relying on creative reading, they try to find signs to achieve the correct context.
Structuralism is compatible with the "reception" theory. Before introduction of structuralism, texts were influenced by authors. However, upon the introduction of the "Death of the Author" theory by Roland Barthes, the reader as well as creative and heuristic reading of texts obtained prominence.
After Barthes, several theorists turned to reading contexts through different perspectives Riffaterre, argues that the concept and meaning of a context is the result of the findings and expectations of the reader Jakobson, refers to the speaker, the audience, the theme, the message, the communication channel and the code as the constituent factors of a message which also includes text. He describes these factors as determinants and processors of the six aspects of a language (i.e. conative, phatic, referential, meta-lingual, expressive and poetic aspects).
In study, an attempt is made to show that analyzing Mosafer poem through Riffaterre and Jakobson's structural model would lead to a creative reading of poem.
The first part of paper introduces the theoretical approach of Riffaterre and subsequently commences the reading of Mosafer. The second part starts with an introduction to Jakobson's communication model and determines the text's message based on this model.
The result of this study indicates that although both models lead to similar perceptions and findings, Riffaterre's model seems more effective and more expansible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Semiotics
  • Structuralism
  • Matrix
  • Hypogram
  • Accumulation
  • Communication Model
منابع
انوشیروانی، علیرضا. (1384). تأویل نشانه شناختی ساختارگرای شعر زمستان اخوان، مجله پژوهش زبان‌های خارجی دانشگاه تهران. 23. بهار1384.صص5-20.
برسلز، چارلز. ( م2003/1386).درآمدی بر نظریه‌ها و روش‌های نقدادبی. ترجمة مصطفی عابدینی فرد. چاپ اول. تهران . نیلوفر. (چاپ به زبان اصلی 2003م) .
برکت، بهزاد و افتخاری، طیبه. (1389). «نشانه شناسی شعر: کاربست نظریة مایکل ریفاتر بر شعر ای مرز پرگهر فروغ فرخزاد»، فصل‌نامه پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس تهران. دوره 1. ش4. زمستان1389. صص109-130.
پاینده، حسین0(1387). «نقد شعر آی آدم‌ها سروده نیما یوشیج از منظر نشانه شناختی»، در فصل‌نامة فرهنگستان تهران. 40. دوره 10. ش 4. صص95-113.
---- (1388). «نشانه‌شناسی شعر نقد نشانه‌شناختی شعرزمستان»، فصل‌نامة گوهران تهران. (پیاپی 22-21)، صص165-183.
پورنامداریان، تقی(1387). «بلاغت مخاطب و گفت‌وگوی با متن»، فصل‌نامة تخصصی نقدادبی دانشگاه تربیت مدرس تهران. ش1.بهاروتابستان1387. صص11-37.
سپهری، سهراب. (1385). هشت کتاب. چاپ چهل و یکم. تهران. طهوری.
سجودی، فرزان. (1393).نشانه‌شناسی کاربردی. چاپ سوم. تهران: علم.
سلدن، رامان.( م2005/1384).راهنمای نظریه ادبی معاصر. ترجمة عباس مخبر. چاپ سوم. تهران: طرح نو. (چاپ به زبان اصلی 2005م).
شعیری، حمیدرضا (1388). «ازنشانه‌شناسی ساختگرا تا نشانه-معناشناسی گفتمانی»، فصل‌نامة تخصصی نقدادبی دانشگاه تربیت مدرس تهران. ش8. زمستان1388. صص33-51.
شمیسا، سیروس. (1393). نگاهی به سپهری. چاپ دهم. تهران. صدای معاصر.
صفویی، کورش . (1390) .اززبان‌شناسی به ادبیات .2جلد. چاپ سوم .تهران: سوره مهر.
کالر، جاناتان. (2002/1390). درجست‌وجوی نشانه‌ها(نشانه شناسی،ادبیات،واسازی).ترجمة لیلاصادقی،تینا امراللهی چاپ دوم.تهران:علم.(چاپ به زبان اصلی 2002م).
گیرو، پی یر.( 1973/1392). نشانه‌شناسی. ترجمة محمدنبوی. چاپ چهارم تهران.:آگاه .(چاپ به زبان اصلی 1973م).
مظفری، علیرضا. (1387). وصل خورشید(شرح شصت غرل ازحافظ شیرازی).چاپ اول. تبریز. آیدین .
نبی لو، علیرضا0(1390). «کاربرد نظریة نشانه‌شناسی مایکل ریفاتر در تحلیل شعر ققنوس نیما»، مجله پژوهش زبان شناختی در زبان‌های خارجی دانشگاه تهران. دورة 1. 2. پاییز وزمستان1390.صص81-94 .
----، (1392). «خوانش نشانه‌شناختی زمستان اخوان و پیامی در راه سپهری»، مجله ادبیات پارسی معاصر تهران. ش 4. پاییز و زمستان1392. صص113-136.