ارزیابی چند‌وجهی کیفیت ترجمه: مورد مطالعه ترجمه‌های فارسی کتب مصور تن‌تن

نوع مقاله : علمی پژوهشی(عادی)

نویسندگان

گروه زبان و ادبیات انگلیسی، دانشکده زبانهای خارجه ، دانشگاه اصفهان ، اصفهان ، ایران.

چکیده

کتاب‌های مصور تن‌تن، به‌عنوان یکی از محبوب‌ترین کتاب‌های مصور قرن بیستم، در ایران نیز مانند سایر نقاط جهان ترجمه و توسط گروه‌های سنی مختلف دنبال شده‌ است. ترجمۀ کتاب‌های مصور کار دشواری است و حوزه‌های چالش‌برانگیز مختلفی در این خصوص وجود دارد. هدف از مطالعۀ حاضر ارزیابی کیفیت ترجمۀ معصومه رضاپور از کتاب‌های مصور تن‌تن با توجه به جنبه‌های کلامی و غیرکلامی در چهار حوزۀ چالش‌برانگیز اصطلاح، زبان عامیانه، نام‌آوا و معادل است. بدین منظور، دو متن انگلیسی و فارسی با یکدیگر مقایسه شدند. در بخش کلامی، برای ارزیابی خطاهای ترجمه‌ای از مدل الف ودینگتون (2001) و در بخش غیرکلامی از مدل کرس و ون‌لیوون (2006) برای بررسی فرامعانی متون چند‌وجهی و تعیین نقض رابطۀ بین تصویر و متن استفاده شد. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که مترجم بیشترین موفقیت را در ترجمۀ جزیرۀ سیاه (45/7) و کمترین موفقیت را در ترجمۀ گوش شکسته (36/1-) داشته‌است. تغییر در فرامعناها تنها در معنای ترکیبی به علت تغییر نوع یا اندازۀ قلم یا عدم تداوم رنگ اتفاق افتاده‌ است و مواردی از نقض رابطۀ بین تصویر و متن به‌دلیل تفاوت‌های فرهنگی نوع نوشیدنی و تفاوت در جهت نوشتن در این دو زبان یافت‌ شد. بررسی دو وجه کلامی و غیرکلامی حاکی از آن است که مترجم در موارد معدودی که در پی بومی‌سازی کتب از جهت فرهنگی بوده باعث نقض معنا و رابطۀ بین متن و تصویر شده‌است. نتایج تحقیق را می‌توان در آموزش ترجمه، جهت آگاه‌سازی مترجمین از حوزه‌های چالش‌برانگیزتر ترجمۀ کتاب‌های مصور و استفادۀ هوشمندانه از بومی‌سازی در راستای عدم نقض رابطۀ متن و تصویر به‌ کار برد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Multimodal Quality Assessment: The Case of Persian Translations of Tintin Comics

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Zahra Nazari Robati
  • Saeed Ketabi
  • Mahmoud Afrouz
  • Zahra Amirian
Department of English Language and Literature;University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Tintin comics, as one of the most popular comics of the 20th century in the world, has been translated and read by different age groups in Iran as well. Translating comics is a difficult task. The purpose of the present study is to assess the quality of translations of seven series of this collection, translated by Masume Razapour, from both verbal and nonverbal aspects considering four challenging areas of idiom, slang, onomatopoeia, and equivalence. Thus, English and Persian texts were compared with each other. To examine the verbal part Waddington’s (2001) type A model and for the nonverbal part, Kress and van Luween’s (2006) model have been used for examining the three metameanings of multimodal texts and determining the violation of image-text relations. The result of the study shows that the translator acted the most successfully in The Black Island (7.45) and the least successfully in The Broken Ear (-1.36). The changes in metameanings have happened in compositional meaning due to changes in font type/size or discontinuities of color. There are some cases of violation of image-text relation due to cultural differences and differences in writing direction. Examining the two verbal and non-verbal parts shows that the translator in a few cases of domesticating the texts due to cultural differences has caused some violations in meaning and image-text relation. The results of study can be used in teaching translation, informing translators about the more challenging areas of comic translation, and considerate use of localization to save image-text relations.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Multimodality
  • Tintin comics
  • TQA
  • Metameanings
  • Errors
خسروی، رباب و رفیعی، سید آرزو (1396). درآمدی بر آسیب‌شناسی تدریس فرهنگ در ایران: بررسی رابطة بین فرهنگ زدایی و هوش هیجانی در بین زبان‌آموزان انگلیسی. پژوهش‌های زبانشناختی در زبا نهای خارجی، 7 (1). 1، 97-79.
صابونچى، مهتاب (1394). اهمیت شناخت فرهنگ در ترجمه با استناد بر چند نمونه. پژوهش‌های زبانشناختی در زبان‌های خارجی، 5 (2) ، 351-333.   10.22059/JFLR.2015.62555
References
Baker, M., & Saldanha, G. (2009). Routledge encyclopedia of translation studies) 2nd ed.(. Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203872062
Borodo, M. (2014). Multimodality, translation and comics. Perspectives, 23(1), 22–41. https://doi.org/10.1080/0907676X.2013.876057
Haninisa, I., Purwaningsih, D. I., & Handoyo, R. P. (2020). Translation techniques and acceptability of onomatopoeia in Herge’s The Adventure of Tintin comic. Journal of English Studies, 1(2), 107-122. https://doi.org/10.22099/jtls.2012.392
Herge, G. (1962). Tintin in Tibet. Casterman.
Herge, G. (1963). Red rackham's treasure. Casterman.
Herge, G. (1968). Flight 714. Casterman
Javidpour, S., & Athari Nik Azm, M. (2019). A study of the translation of Tintin comics according to the semantic theory of points of view. Critical Language & Literary Studies, 15(21), 103 – 125. https://clls.sbu.ac.ir/article_100083.html
Kaindl, K. (1999). Thump, whizz, poom: A framework for the study of comics under translation. Target, 11(2), 263–288. https://doi.org/10.1075/target.11.2.05kai
Khosravi, R., & Rafie, S. A. (2017). An introduction to the pathology of teaching culture in Iran: A study of the relationship between deculturation and emotional intelligence among EFL learners. Journal of Foreign Language Research, 7(1), 79-98. https://doi.org/10.22059/JFLR.2017.234816.342 (in Persian)
Larasati, S.D. & Rasikawati, I. (2022). Problems and strategies in comics translation. International Dialogues on Education, 9 (1), 64-85.https://doi.org/10.53308/ide.v9i1.276
Mansur, A. A., Hadiyani, T., & Purnamasari, E. (2020). Representing onomatopoeias in the Britain comic and their translations in Indonesia. International Journal of Linguistics, Literature and Translation (IJLLT), 3(1), 187–196. http://doi.org/10.32996/ijllt.3.1.21
Öztürk, G., & Tarakçıoğlu, A. Ö. (2020). Comics and translation with a multimodal perspective in the Early Republican era. Border Crossing Transnational Press London, 10(2), 129-142. https://doi.org/10.33182/bc.v10i2.1061
Qi, J., & Hemchua, S. (2022). Analyzing the English comic version of the analects of Confucius based on visual grammar. Language Related Research, 13(5), 391-41. https://doi.org/10.52547/LRR.13.5.14
Rezapour, M. (2016a). The black island. Foruzesh Publication. (in Persian)
Rezapour, M. (2016b). The broken ear. Foruzesh Publication. (in Persian)
Rezapour, M. (2016c). Red rackham's treasure. Foruzesh Publication. (in Persian)
Rezapour, M. (2016d). The red sea sharks. Foruzesh Publication. (in Persian)
Rezapour, M. (2016e). The seven crystal balls. Foruzesh Publication. (in Persian)
Rezapour, M. (2017). Tintin in Tibet. Foruzesh Publication. (in Persian)
Sabounchi, M. (2015). The importance of knowledge of culture in translation: Case study. Journal of Foreign Language Research, 5(2), 333-352. https://doi.org/10.22059/JFLR.2015.62555. (in Persian)
Salsabila, A., & Laksman-Huntley, M. (2020). Strategies of translating French pronominal verbs in Tintin into Indonesian. Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 509, 475-481. https://doi.org/10.2991/assehr.k.201215.075
Waddington, C. (2001). Different methods of evaluating student translations: The question of validity. Meta: Translators' Journal, 46(2), 311-325. https://doi.org/10.7202/004583ar
Yablonsky, M. (2016). Text and image in translation. CLEaR, 3(2), 40–51. https://doi.org/10.1515/clear-2016-0013
Zanettin, F. (2008). Comics in translation. St. Jerome.https://doi.org/10.4324/9781315759685