بررسی تطبیقی توالی صفت/مبنای مقایسه و همبستگی آن با توالی مفعول/فعل در گونه‌های تالشی و گیلکی بر اساس نظریۀ سوی انشعاب درایر

نوع مقاله : علمی پژوهشی(عادی)

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

2 استادیار زبا ن‌شناسی، گروه ترجمه زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد ورامین-پیشوا، دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین، ایران.

3 استادیار زبان‌شناسی کاربردی، گروه آموزشی زبان انگلیسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.

چکیده

هدف از مقاله حاضر مطالعه توصیفی-تحلیلی همبستگی احتمالی بین توالی صفت/ مبنای مقایسه و مفعول/فعل و بررسی توالی غالب صفت/مبنای مقایسه و مفعول/فعل در گونه های زبانی تالشی و گیلکی، از زبان‌های شمال غربی ایران، بر اساس نظریۀ سوی انشعاب درایر می باشد. به همین منظور پس از بررسی گرایش و همبستگی غالب توالی‌های فوق، نتایج با الگوهای مشاهده شده درایر مقایسه شد. جمع‌ آوری داده‌ها از طریق مصاحبه ساختاریافته بر اساس پرسشنامه تدوین شده‌ای شامل 60 جمله و عبارت فارسی با 10 گویشور سالخورده بی‌سواد و کم‌سواد از هر یک از گونه‌های تالشی و گیلکی به ترتیب از اهالی شهرستان‌های هشتپر و بندرانزلی در استان گیلان گردآوری شد. نتایج نشان می دهد همبستگی آشکاری بین توالی مبنای مقایسه-صفت با توالی مفعول-فعل در گونه تالشی وجود دارد که به خوبی با یافته های درایر مطابقت دارد، ولی در گونه گیلکی هر دو توالی صفت-مبنای مقایسه و مبنای مقایسه-صفت با توالی مفعول-فعل بطور مساوی کاربرد دارد. بنابراین هیچ ادعای قطعی دال بر بسامد توالی مبنای مقایسه-صفت که با نظریۀ سوی انشعاب درایر مطابقت داشته باشد در گونه گیلکی وجود ندارد. گرچه هر دو گونۀ تالشی و گیلکی به گروه زبانهای فعل پایانی تعلق دارند اما گرایش توالی صفت/مبنای مقایسه می تواند وجه تمایزاین گونه های زبانی به شمار رود. این مطالعه می تواند بستر مناسبی در راستای بررسی بیشتر سطح گسترده‌ای از توالی واژه گونه‌های زبانی متعلق به یک خانواده زبانی باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Adjective/Standard Order and its Correlation with Verb/Object Order in Taleshi and Gilaki Varieties Based on Dryer’s Branching Direction Theory

نویسندگان [English]

  • Farinaz Nasiri Ziba 1
  • NEDA HEDAYAT 2
  • Nassim Golaghaei 3
  • Andisheh Saniei 3
1 PhD Candidate in Linguistics, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran.
2 Assistant Professor in Linguistics, Department of English Translation, Faculty of Literature and Humanities, Varamin-Pishva Branch, Islamic Azad University, Varamin, Iran.
3 Assistant Professor in Applied Linguistics, ELT Department, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran.
چکیده [English]

The objective of the present study is to report a descriptive-analytic study on the probable correlation between verb/object and adjective/standard orders as well as the dominant word orders of verb/object and adjective/standard in two varieties of northwestern Iranian languages, namely Taleshi and Gilaki, and their correspondence to the Dryer’s Branching Direction Theory. the dominant tendency and correlation of the aforementioned orders were examined and the results were compared on the basis of Dryer’s observed patterns. The data collection was carried out through a structured interview, devised based on a questionnaire including a compilation of 60 Persian sentences and phrases that were translated into Taleshi and Gilaki during interviews with 10 elderly illiterate and semi-literate speakers respectively from Hashtpar and Bandar Anzali. Based on the obtained results, Taleshi variety was proved to be an OV&StAj language. This result corresponds well with Dryers’ findings confirming an obvious preference for StAdj order among OV languages and conforming to BDT. Concerning Gilaki variety, however, samples fell evenly in two groups of either StAdj or AdjSt with OV order. Therefore, there is no definite claim implying the frequent occurrence of StAdj, which can conform to BDT in this variety. It can be concluded that although both Taleshi and Gilaki belong to verb-final languages, their tendencies towards Adj/St order can be the main source of difference distinguishing these varieties. This study can provide an appropriate context for further investigation of word order in language varieties belonging to the same language families at a broad level

کلیدواژه‌ها [English]

  • Adjective/Standard order
  • Branching Direction Theory
  • Correlation
  • Gilaki
  • Taleshi

مراجع

ابوئی مهریزی، محسن ، مداینی اول، علی، ولی پور، علیرضا (1399). بررسی تطابق اصطالحات زبان، گویش و لهجه در زبانهای فارسی و روسی و نمونه هایی از نزدیکی زبان روسی با گویشها و لهجه های فارسی، پژوهشهای زبان­شناختی در زبانهای خارجی،10/3. 470-483.
اشمیت، رودیگر (1989/1382). راهنمای زبانهای ایرانی. تهران: ققنوس
البرزی، پرویز (1395). زبان شناسی جمله: نگاهی جامع به مسائل زبان. تهران: دانشگاه تهران.
پورریاحی، مسعود (1353). بررسی دستور گویش گیلکی رشت (رسالۀ دکتری). تهران: دانشگاه تهران.
چهارسوقی امین، تینا (1394). بررسی رده‌شناسی زبان گیلکی بیه پسی بر اساس مؤلفه‌های بیست و چهار گانۀ درایر، فصلنامۀ ادبیات و زبانهای محلی ایران زمین، 1/ 3. 56-29. پاییز 1394
حاجت پور، حمید (1383). زبان تالشی گویش خوشابر. رشت: گیلکان.
دبیرمقدم، محمد (1392). رده‌شناسی زبانهای ایرانی. تهران: سمت.
راهنمای گردآوری گویشها برای گنجینۀ گویشهای ایرانی، (1389). فرهنگستان زبان و ادب فارسی گروه زبانها و گویشهای ایرانی.
رضایتی کیشه خاله، محرم (1382). چند نکتۀ دستوری. گویش شناسی (ضمیمه نامه فرهنگستان). 1/1. 41-52
رضایتی کیشه خاله، محرم (1386). زبان تالشی ( توصیف گویش مرکزی). رشت: ایلیا.
زمردیان، رضا (1386). راهنمای گردآوری و توصیف گویشها. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد
سبزعلیپور، جهاندوست (1391). بررسی تطبیقی ساخت فعل در گویشهای تاتی-تالشی-گیلکی. رشت: دانشگاه گیلان.
سرتیپ پور، جهانگیر (1369). ویژگیهای دستوری و فرهنگ واژه‌های گیلکی. رشت: گیلکان.
نصیری زیبا، فریناز (1395). بررسی تاریخی-تطبیقی حرف اضافه در زبانهای ایرانی شمال غربی (تاتی-تالشی-گیلکی) (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). تهران: دانشگاه پیام نور مرکز ورامین.
نصیری زیبا، فریناز و هدایت، ندا (1397). بررسی تاریخی حرف اضافه در زبان گیلکی از زبانهای شمال غربی ایران.  نخستین همایش ملی تحقیقات ادبی. تهران:  مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبایی. 444-423. اسفند 1397.
هدایت، ندا (1391). پرسش­نامة  تهیه شده توسط هدایت بر اساس مثالهای کتاب یارشاطر (1969)
 
منابع خارجی
Berezin, J.-N. (1853). Recherches sur les dialectes persans [Research on Persian  
dialects]. Imprimerie de l'université.
Christensen, A. (1930). Contributions à la dialectologie iranienne [Contributions to Iranian dialectology] (Vol. 1): Hovedkommissionær: Andr. Fred. Høst & søn.
Croft, W. (1990). Typology and universals (1st ed.). Cambridge University Press.
Dryer, M. S. (1991). SVO languages and the OV: VO typology. Journal of Linguistics, 27(2), 443-482.
Dryer, M. S. (1992). The Greenbergian word order correlations. Language, 68(1), 81-138.
Greenberg, J. H. (1963). Some universals of grammar with particular reference to the order of meaningful elements. Universals of Language, 2, 73-113.
Nasiri Ziba, F. (2018). A comparative historical survey of adposition of Talysh dialect. Paper presented at the 5th International Conference on Applied Linguistics Issues (ALI 2018), Istanbul, Turkey.
Sapir, E. (1921). Language. Hartcourt, Brace, & World.
Schmitt, R. (1989). Compendium linguarum iranicarum: Reichert.
پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی
دوره 12، شماره 2
شهریور 1401
صفحه 60-74

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار