نقد و بررسی زبان‌شناختی و تکنیک‌های به کار رفته در ترجمۀ رمان "اللّیل فی نعمائه"

نوع مقاله : علمی پژوهشی(عادی)

نویسندگان

1 دانشیار زبان عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد مترجمی عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

یکی از راه‌های تبادل فرهنگی در جوامع، عنصر ترجمه است. بهره‌گیری از زبان‌شناختی و شگردهای ترجمه، موجب پدیداری ترجمه‌ای روان، قابل فهم و همچنین پیشرفت اهداف علمی، اجتماعی و انسان‌شناسی می‌شود. برخی از شگردهای ترجمه، مبتنی بر نگرش مونیلا و البیر (2002) عبارتند از: اقتباس، بسط، وامگیری، گرته‌برداری، توصیف، معادل‌یابی، جایگزینی، جابجایی، تخصیص و ... . پژوهش حاضر، طبق نظریه‌های زبان‌شناختی و شگردهای ترجمه، همانند نظریۀ رومن یاکوبسن (1959/114:2000) به‌نقد و بررسی رمان "اللّیل فی نعمائه" تألیف زید الشهید پرداخته است. ایلیا آل خمیس در ترجمۀ این رمان، به‌خوبی از پس ترجمه‌های توصیفی- تحلیلی برآمده، و برخی از واژه‌ها را بر اساس ساخت دستوری یا مشابه بودن در موقعیت ترجمه کرده و از ترجمۀ مستقیم بین‌زبانی یا ترجمۀ واقعی کلمه، از زبانی ملفوظ ‌به‌یک زبان ملفوظ دیگر استفاده کرده است؛ اما برخی از واژه‌ها را تحت‌اللّفظی ترجمه کرده؛ حتی برخی از جمله‌ها را حذف یا تقطیع کرده است؛ که مناسب و همگام با سیاق رمان نیست. همچنین در ترجمۀ این رمان، از روش‌های ترجمۀ غیرمستقیم کمتر استفاده شده و از شگردهای ترجمه (معادل‌یابی، همانندسازی، جایگزینی و...) به‌درستی و در جای مناسب استفاده نشده است؛ که باعث پایین آمدن بار ادبی رمان شده است. این پژوهش بنابر نظریه‌های زبان‌شناختی و با بهره‌بری از شگردهای ترجمه، ترجمۀ مذکور را مورد بحث و بررسی گذارده و برخی از واژه‌ها را برابریابی یا جایگزین کرده و در صدد بیان کاستی‌های موجود در رمان برآمده است؛ تا رمان را پرمحتوا جلوه دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

linguistic critique and techniques used in the translation of the novel "Al-Layl Fi Nima'a"

نویسندگان [English]

  • mohamadnabi ahmadi 1
  • hamzeh bighal 2
1 the teacher of razi university
2 the student of razi university
چکیده [English]

Linguistic critique and techniques used in the translation of the novel "Al_layl Fi Nama'a"
Abstract
One of the cultural exchange ways in societies is the element of translation. Using linguistics and translation techniques brings about a fluent and understandable translation and also development of scientific, social, anthropological goals. Some translation tetechniques according to "Monila Valiber theory" include:adaptation, expansion,borrowing, copying, description,finding parallelism, substitution, transposition, allocation, etc. This research according to linguistic theories such as Roman Jacobson's (1959/114:2000) and translation techniques,has criticized the novel "Al_layl Fi Nama'a" complied by Zayd al_Shahid. During the translation, the translator has translated descriptive _ analytical concepts skillfully, but based on grammatical structures and similarities in some situations, which has lowered the literary value of the novel. The translator has mostly used direct interlingual translation or the word translation from one language to another. He has literalized some words and even has omitted some sentences whether willingly or not which is not consistent with the concept of the novel. Also the translator has used translation techniques incorrectly, rarely using indirect translation methods. This research examines the mentioned translation, according to linguistics theories, using translation techniques. It has replaced equivalents for some words and is spared from the defects of the novel to exhibit it profound.
Keywords: "Linguistic Criticism"; "Translation Techniques"; "Al-Layl in Nima'a."

کلیدواژه‌ها [English]

  • Linguistic
  • Criticism
  • Translation
  • Descriptive
  • Analytical
  1. «قران کریم»

    1. آل خمیس، ایلیا، (1397) شب در زیباترین لحظاتش، ایران، تهران، نشر پوینده، چ1.
    2. البستانی، فوادافرام ، (1379) فرهنگ عربی- فارسی ترجمه: منجد الطلاب، ترجمه: بندر ریگی، محمد، ایران، تهران، انتشارات حر با همکاری نشر سبحان، چ2.
    3. اکبری، امید و محمودی، نجمه و گوگلانی، گوهرشاد (1392) «بررسی کارآیی دو شیوۀ ترجمۀ تحت اللّفظی و آزاد از دید خوانندگان».
    4. ترکاشوند، فرشید، (1392) «تعادل بافتی در ترجمه از عربی به فارسی با رویکرد کاربرد­شناختی» ایران، قزوین، فصلنامۀ پژوهش­های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، ش7، سال3.
    5. ترنس، پارس (1396) «بازنگری تکنیک های ترجمه: رویکردی عملی و پویا» ایران، شیراز، سایت ترجمه تخصصی پارس ترنس،  Parstrans.net@gmail.com
    6. جلالی­پور، بهرام (1386) «روش­ها و اصطلاحات مورد استفاده در تقطیع متون نمایشی»
    7. حدادی، محمد­حسین و صالحی­کهریزی­سنگی، عباسعلی (1395) «بررسی تحلیلی خطاهای موجود در ترجمه متون ادبی با هدف بهبود آموزش و توانش ترجمه ادبی» ایران، تهران، مجلۀ پژوهش­های زبان­شناختی در زبان­های خارجی، دورۀ6، شمارۀ2
    8. خزاعی­فر، علی (1370) «تکنیک­های هفت­گانۀ ترجمه (1)» فصل­نامۀ مترجم، ش3.
    9. خزاعی­فر، علی (1370) «تکنیک­های هفت­گانۀ ترجمه (2)» فصل­نامۀ مترجم، ش4.
    10. خزاعی­فر، علی (1388) ترجمۀ متون ادبی، ایران، تهران، انتشارات سمت.
    11. دوستی­زاده، محمد­رضاو بدیعی، سید­هادی (1396) «آموزش ترجمه: تحولات، پتانسیلها و محدودیتهای کار گروهی در ترجمه» ایران، تهران، مجله پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی، دورۀ7، شمارۀ2
    12. زرکوب، منصوره و صدیقی، عاطفه (1392) «تعدیل و تغییر در ترجمه، چالش­ها و راهکارها با تکیه بر ترجمه کتاب الترجمه و أدواتها» ایران، فصلنامه پژوهش­های ترجمه در زبان و ادبیات عربی، ش8..
    13. الشهید، زید، (2016) اللّیل فی نعمائه، سوریة، دمشق، نشر دار أمل الجدیدة، چ1.      
    14. صلح­جو، علی (1388) گفتمان و ترجمه، ایران، تهران، نشر مرکز، چ5.
    15. فرامرز قراملکی، احد (1395) روش­شناسی مطالعات دینی، ایران، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، چ9.
    16. کمالی، جواد (1372) «حذف و اضافه در ترجمه» ایران، اهواز، فصلنامه علمی-فرهنگی مترجم، س3، ش 11،12

    17. گنجیان خناری، علی (1397) «واکاوی چالش­های ترجمۀ ادبی: بررسی نوع متن، اجزای متن و چالش خواننده» ایران، تهران، فصلنامۀ علمی- پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی، س8، ش18.

    1. معروف، یحیی (1390) «فن ترجمه» ایران، کرمانشاه، دانشگاه رازی، چ9.
    2. مکارم شیرازی، ناصر (1380) تفسیر نمونه، ایران، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
    3. منافی اناری، سالار (1384) «رویکردی زبان­شناختی به ترجمه»
    4. مهدی راد، محمدعلی و دلبری، سیدعلی (1389) «بررسی تقطیع نادرست در روایات».
    5. ناظمیان، رضا (1389) فن ترجمه، ایران، تهران، دانشگاه پیام نور، چ4.
    6. ناظمیان، رضا (1395) «راهبردی زبان­شناختی در ترجمۀ قرآن از دیدگاه نقش­های زبان» فصلنامۀعلمی- پژوهشی مطالعات ترجمۀ قرآن و حدیث، دورۀ3، ش5.
    7. ناظمیان، رضا و قربانی، زهره (1392) «از تعدیل تا معادل­یابی» فصلنامۀ علمی-پژوهشی ترجمه در زبان و ادبیات عربی، سال3، ش9.