معادل‌یابی برای واژه‌های غیرساده‌ی روسی و رویکرد تکواژشناختی محض

نوع مقاله : علمی پژوهشی(عادی)

نویسنده

استادیار گروه زبان روسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

در ترجمۀ واژه‌های غیرسادۀ روسی، دقت در اجزای سازنده ضروری است. اما در کلاس‌های ترجمه، در برخی ترجمه‌های منتشرشده از زبان روسی، در فرهنگ‌های دوزبانۀ روسی‌به‌فارسی و فارسی‌به‌روسی و یا در ترجمۀ اصطلاحات تخصصی، بیشتر به‌همین مرحله بسنده می‌شود. بدین‌معنی که صرف تقطیع تکواژی واژۀ غیرساده، یافتن برابر برای هر جزء آن در زبان مقصد و ترکیب این اجزا، تنها روش درست در ترجمۀ این گونه واژه‌ها معرفی می‌شود. روش یادشده در اینجا «رویکرد تکواژشناختی محض» نامیده شده است. در این پژوهش، نخست واژه‌های غیرساده‌ در زبان روسی معرفی شده و برپایۀ نظرات دستورنویسان مطرح روس، این واژه‌ها به‌سه‌گروه مشتق، مرکب و مرکب ترکیبی تقسیم می‌شوند. سپس با آوردن مثال‌ برای واژه‌های هر دسته (که برپایۀ منابع معتبر روسی تقطیع تکواژی شده‌اند) و معادل ارتباطی آن‌ها در زبان فارسی تلاش شده، تا ناکارایی رویکرد تکواژشناختی محض در ترجمۀ این‌گونه واژه‌ها نشان داده شود. روش‌های جایگزین روش مورد بحث نیز معرفی می‌شود. فهرستی از واژه‌های غیرساده‌ی روسی همراه با ترجمه‌های تکواژشناختی و ارتباطی آن‌ها در پایان می‌آید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Equivalence of Non-Simple Russian Words and Pure Morphological Approach

نویسنده [English]

  • MOHSEN SHODJAEI
چکیده [English]

Abstract: In translating of non-simple Russian words it is, of course, important to pay attention to the parts of each word. But what is observed in translation courses, in some of the published translations from Russian, in Russian to Persian and Persian to Russian dictionaries or in translating of specialized terminology, is a kind of pure morphological approach. It means that in such cases main attention is paid to morphological segmentation, finding equivalent for each segment (morpheme) and then summarizing the meanings of them is introduced as the only correct method for translating such words. This method is called "pure morphological approach". In the article at first non-simple Russian words are introduced and on the basis of the opinions of more famous Russian grammarians these words have been divided into derived, complex and compound complex groups. Then by giving examples for the words of each group along with their communicative meanings in Persian we tried to show that the pure morphological approach in translating of such words is not effective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • “Russian language”
  • “non-simple words”
  • “translation of non-simple words”
  • “morphological translation”
  • “translation of specialized terminology”

مراجع

Акишина А.А., Каган О.Е. (2005). Учимся учить. Для преподавателя русского языка как иностранного. М.: Русский язык.Курсы.
Алексеева И.С. (2012).  Введение в переводоведение. СПб.: Филологический факультет СПбГУ; М.: Академия.
Ахманова О.С. (1966). Словарь лингвистических терминов. М.: Советская энциклопедия.
Бархударов Л. (1969). «Уровни языковой иерархии и перевод». Тетради переводчика. № 6. с. 3-12.
Белошапкова В.А. (1989). Современный русский язык. Под ред. В.А. Белошапковой. М.: Высшая школа.
Валгина Н.С., Розенталь Д.Э., Фомина М.И. (2006). Современный русский язык. под ред. Н.С. Валгиной. М.: Логос.
Диброва Е.И. (2001). Современный русский язык. Теория. Анализ языковых единиц. Под ред. Е.И. Дибровой. Ч. I. М.: Академия.
Касаткин Л.Л. (2005). Русский язык. Под ред. Л.Л. Касаткина. М.: Академия.
Комиссаров В.Н. (2002). Современное переводоведение. Учебное пособие. М.: ЭТС.
Кочнева, Е.М., Морковкин В.В. (2003). «Обучение лексическим средствам общения». Практическая методика обучения русскому языку как иностранному. М.: Русский язык. с. 31-46.
Лекант П.А. (2001). Современный русский литературный язык. М.: Высшая школа.
Лекант П.А. (2007). Современный русский язык. Под ред. П.А. Леканта. М.: Дрофа.
Лысакова И.П. (2004). Русский язык как иностранный. Методика обучения русскому языку. Под ред. И.П. Лысаковой. М.: Владос.
Нелюбин Л.Л. (2003). Толковый переводческий словарь. М.: Флинта; Наука.
Пулькина И.М., Захава-Некрасова Е.Б. (1968). Учебник русского языка для студентов-иностранцев. М.: Высшая школа.
Рецкер Я.И. (2010). Теория перевода и переводческая практика. Очерки лингвистической теории перевода. М.: «Р. Валент».
Розенталь Д.Э., Голуб И.Б., Теленкова М.А. (2005). Современный русский язык. М.: Айрис пресс.
Розенталь Д.Э., Теленкова М.А. (1976). Словарь-справочник лингвистических терминов. М.: Просвещение.
Рудакова А.В., Стернин И.А. (2017). «О понятии коммуникативного значения слова». Коммуникативные исследования. № 1 (11), с. 36-48.
Тихонов А.И. (1985). Словообразовательный словарь русского языка: в 2-х т. М.: Русский язык.
Тихонов А. Н. (1996). Морфемно-орфографический словарь. М.: Школа-Пресс.
Тихонов А.И. (2014). Новый словообразовательный словарь русского языка для тех, кто хочет быть грамотным. М.: АСТ.
Цепков И.В. (2015). Лингвокультурологические и прагматические факторы перевода терминов-реалий. Диссертация на соискание учёной степени кандидата филологических наук. Под рук. М.Я. Цивиллинга. Москва: МГЛУ.
Шведова Н.Ю., Лопатин В.В. (1990). Русская грамматика. М.: Русский язык.
Якобсон Р. (1978). «О лингвистических аспектах перевода». Вопросы теории перевода в зарубежной лингвистике. Отв. ред. В.Н. Комиссаров. М.: Международные отношения. с. 16-24.
 
روبینچیک، یوری آرونوویچ (1985). فرهنگ فارسی بروسی. در دوجلد. حاوی بیش از 60000 کلمه. بتصحیح و اهتمام یوری روبینچیک. مسکو: زبان روسی.
روبینچیک، یوری آرونوویچ (1397). فرهنگ­نویسی برای زبان فارسی. ترجمه­ی محسن شجاعی. با یادداشت­های علی­اشرف صادقی. تهران: کتاب بهار.
منصوری، مهرزاد (1386). «معادل­یابی واژگانی در ترجمه از منظر نشانه­شناسی». مطالعات ترجمه. سال پنجم، ش. 17. ص. 47- 57.
واسکانیان، گ. آ. (1986). فرهنگ روسی بفارسی. شامل حدود 30000 کلمه. مسکو: زبان روسی.
واسکانیان، گرانت آوانسوویچ (1391). فرهنگ روسی به‌فارسی. ویراستار و دستیار محسن شجاعی. تهران: فرهنگ معاصر.
ولی­پور، علی­رضا؛ شریفی، شلیر ابراهیم (1398). «بررسی تداخل زبانی – فرهنگی در کاربرد پایدارهای مقایسه­ای». پژوهش­های زبان­شناختی در زبان­های خارجی. دوره 9، شماره 1. ص. 255-267.
ولی­پور، واله (1382). «بررسی نظریات معادل­یابی در ترجمه». متن­پژوهی ادبی. دوره 7، شماره 18، ص. 62-73.
پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی
دوره 10، شماره 2
تیر 1399
صفحه 348-361

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار