عملگرهای ناقص ساز در زبان فارسی: رویکردی شناختی

نوع مقاله : علمی پژوهشی(عادی)

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات انگلیسی دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

2 گروه زبان انگلیسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایرانی

چکیده

جستار حاضر به واکاوی افعال ایستا و عملگرهای ناقصساز در زبان فارسی از منظری شناختی میپردازد. در این راستا نمودهای واژگانی بر حسب معیارهای تقید زمانی و (نا)همگونی ساختاری مورد ارزیابی قرار میگیرند. در نتیجه محمولهای ناقص به صورت افعالی تبیین میشوند که تقید زمانی نداشته و فاقد ناهمگونی ساختاری میباشند؛ اما افعال کامل به صورت افعالی مقید و ناهمگون توصیف میگردند. در ادامه سه عملگر مهم و پربسامد استمراری، عادتی و زمان دستوری مورد بررسی قرار گرفته و تعامل معناشناختی آنها با نمودهای واژگانی تحلیل میگردد. نتایج نشان میدهد که کارکرد اصلی این سه عملگر در راستای ناقصسازی افعال کامل میباشد. برای مثال عملگر استمراری مرزهای بیرونی رخدادهای کامل را حذف کرده و بر مرزهای میانی تمرکز میکند؛ این در حالی است که عملگر عادتی هم مرزهای بیرونی و هم مرزهای درونی افعال کامل را از کانون توجه زبانمند خارج میسازد. همچنین نشان خواهیم داد که عملگر ناقص ساز استمراری در ترکیب با افعال تحققی/فعالیتی، دستاوردی و لمحه ای به ترتیب تفاسیر استمراری، آغازی و تکراری را تولید میکند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Imperfectivizers in Persian: A cognitive approach

نویسندگان [English]

  • Rahman Veisi Hasar 1
  • Habib Soleimani 2
1 English Department, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
2 English Department, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran
چکیده [English]

The present paper aims at investigating the static verbs and imperfectivizers in Persian from a cognitive perspective. To this purpose, verbs are classified according to the criteria of temporal bounded-ness and structural heterogeneity. As a result, imperfective predicates are considered as the verbs that are temporally unbounded, and structurally homogeneous. However, the perfective verbs are explained as heterogeneous and bounded predicates. Then, this study investigates three frequent Persian imperfectivizers, namely, progressive, habitual and tense. Also, it studies the semantic interaction of these operators with different lexical aspectual categories. The results show that these operators are applied mainly to imperfectivize and homogenize the perfective verbs. For instance, the progressive operator removes the external phases of a process, and additionally, it puts focus on the medial particles. But, the habitual operator removes both of external and internal phases of a perfective verb. In addition, when the progressive operator combines with accomplishment/activity, achievement, and semelfactive verbs, it motivates progressive, inceptive and iterative interpretations respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Static verb
  • Imperfectivizer
  • Persian language
  • Present tense
  • mi
  • dashatan
-4 منابع
انوری، حسن و احمدی گیوی، حسن. ( 1385 ). دستور زبان فارسی. تهران: انتشارات فاطمی.
ناتل خانلری، پرویز. ( 1352 ) . دستور زبان فارسی. تهران: انتشارت بنیاد فرهنگ ایران.
چراغی، زهرا و کریمی دوستان، غلامحسین . ( 1392 ). طبقه بندی افعال زبان فارسی بر اساس ساخت
.60- رویدادی و نمودی. پژوهش های زبانی. 41
.92- رضایی، والی. ( 1391 ). نمود استمراری در فارسی معاصر. فنون ادبی. 79
دستلان، مرتضی؛ محمدابراهیمی، زینب؛ مهدی بیرقدار، راضیه و روشن، بلقیس . ( 1393 ). نمود در زبان
- فارسی؛ نگاهی نو برپایه رویکرد شناختی بسط استعاری و مؤلفه های نمودی. جستارهای زبان ی. 1
.20
.110- نغزگوی کهن، مهرداد. ( 1389 ). افعال معین و نمایش نمود در زبان فارسی. ادب پژوهی. 93
عملگرهای ناقص ساز در زبان فارسی: رویکردی شناختی 297
Binnick, R. (1991). Time and the Verb: A Guide to Tense and Aspect. New York and
Oxford: Oxford University Press.
Carlson, L. (1981). Aspect and Quantification. In: P. J. Tedeschi and A. Zaenen, Syntax
and Semantics 14; Tense and Aspect (pp. 31-64). New York: Academic Press.
Comrie, B. (1976). Aspect. New York and Cambridge: Cambridge University Press.
Comrie, B. (1985). Tense. Cambridge: Cambridge University Press.
Cortés-Rodriguez, F. (2014). Aspectual features in Role and Reference Grammar: A
layered proposal. Revista Espanola de Lingüistica Aplicada. 23-53.
Croft, W. (2012). Verb: Aspect and Causal Structure. New York: Oxford University
Press.
Davari, S and Naghzguy-Kohan. (2017). The Grammaticalization of Progressive Aspect
in Persian. In; K. Hengeveld, H. Narrog, and H. Olbertz: The Grammaticalization of
Tense, Aspect, Modality and Evidentiality: A Functional Perspective (163-190).
Berlin and Boston: Walter De Gruyter.
Declerck, R. (2006).The Grammar of the English Tense System: A Comprehensive
Analysis. Berlin and New York: Mouton de Gruyter.
De Swart, H. (1998). Aspect Shift and Coercion. Natural Language & Linguistic Theory,
347-385.
De Swart, H. (2002). Tense, aspect and coercion in a cross-linguistic perspective.
Proceedings of the Berkeley Formal Grammar conference University of California.
Edit, Berkeley Miriam Butt and Tracy Holloway King. CSLI Publications.
Frawley, W. (1999). Linguistic Semantics. New York and London: Routledge.
Givon, T. (2001). Syntax: An Introduction. Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins
Publishing Company.
Hoepelman, J. and Rohrer, C. (1980). On the Mass Count Distinction and the French
Imparafait and Passe Simple. In: C. Rohrer, Time, Tense, and Aspect (629-645).
Tuebingen: Niemeyer.
Jackendoff, R. (1997). The architecture of the language faculty. Cambridge, MA: MIT
Press.
Klein, W. (1999). Time in Language. London and New York: Rutledge.
Langacker, R. W. (1987). Foundations of Cognitive Grammar: Theoretical prerequisites
(1). California: Stanford University Press.
Langacker, R. W. (2008). Cognitive Grammar: A basic Introduction. Oxford New York:
Oxford University Press.
Langacker, R. W. (2009). Investigations in Cognitive Grammar. Berlin and New York:
Mouton de Gruyter.
298 پژوهش های زبانشناختی در زبان های خارجی، دورة 9، شمارة 1، فروردین 1398
Langacker, R. W. (2011). The English present: Temporal Coincidence vs. Epistemic
Immediacy. In A. Patard, & F. Brisard, Cognitive Approaches to Tense, Aspect, and
Epistemic Modality (pp. 45-86). Amsterdam/Philadelphia: John Benjamins
Publishing Company.
Leech, G. (1970). Towards a semantic description of English. Bloomington: Indian
University Press.
Leech, G. (2004). Meaning and the English Verb. London and New York: Longman.
Michaelis, L. (2004). Type shifting in construction grammar: An integrated approach to
aspectual coercion. Journal of Cognitive Linguistics. 1-67.
Michaelis, L. (2011). Stative by construction. Linguistics. 1359-1399.
Moens, M. & Steedman, M. (1988). Temporal Ontology and Temporal Reference.
Computational Linguistics 14(2). 15–28.
Mourelatos, A. (1978). Events, Processes, and States. Linguistics and Philosophy. 415-
434.
Pustejovsky, J. (1995). The generative lexicon. Cambridge University Press, Cambridge.
Radden, G., & Dirven, R. (2007).Cognitive English Grammar. Amsterdam /
Philadelphia: John Benjamins Publishing Company
Reichenbach, H. (1947). Elements of Symbolic Logic. New York: The Macmillan
Company.
Smith, C. S. (1997). The Parameter of Aspect. Dordrecht: Kluwer.
Vendler, Z. (1967). Linguistics in Philosophy. Ithaca and London: Cornell University
Press.
Verkuyl, H. J. (1993). A Theory of Aspectuality: The Interaction Between Temporal and
Atemproal Structure. New York and Cambridge: Cambridge University Press.
Verkuyl, H. J. (1972). On the Compositional Nature of the Aspect. Springer-Science and
Business Media.
Verkuyl, H. J. (2005). Aspectual Composition: Surveying the Ingredients. In H. Verkuyl;
H. De-Swart and A. Van-Houtin, Perspectives on Aspects (PP: 19-41). Springer.
Xiao, R. & McEnery, T. (2004). Aspect in Mandarin Chinese: A corpus-based study.
Amsterdam: John Benjamin.
دوره 9، شماره 1
طی شماره 173662/18 مورخ 22/7/1397 دفتر سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی امور پژوهشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، با تغییر ترتیب انتشار نشریه از دو فصلنامه به فصلنامه موافقت شده است.
اردیبهشت 1398
صفحه 269-298