بازتاب فرهنگی هویت زنانه در ضرب المثلهای زبان فارسی و روسی

نوع مقاله : علمی پژوهشی(عادی)

نویسنده

استادیار گروه زبان روسی دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر، به‌بررسی بازتاب فرهنگی هویت زن و زنانگی در ضرب‌المثل‌های فارسی و روسی می‌پردازد. مثل‌ها به‌عنوان یکی از ذخایر فرهنگ معنوی، دیرینه‌ترین سبک خلاقیت شفاهی هر ملت است. بسیاری از مثل‌ها، ریشه در تاریخ داشته و حیات خود را پیش از خط و کتابت آغاز کرده‌اند. هدف از پژوهش پیش رو، گزینش نمونه‌های هر دوزبان و بازتاب کنش‌های فرهنگی، از منظر زبانشناسی جنسیتی و اجتماعی، در بارة هویت زن و یا زنانگی به‌طور عام و واکاوی آن‌ها در میان مثل‌های فارسی و روسی است. روش پیش‌گرفته در این پژوهش، بررسی متون ادبی است که بی‌شک محل کاربرد چنین ساختارهای زبانی‌اند و دیگری فرهنگ‌های ضرب‌المثل است که به‌عنوان منابع بررسی و ریشه‌یابی واژگان و بسامد کاربرد آن‌‌ها در سالیان دور و نزدیک در زبان نوشتار و گفتار گویشوران دو زبان مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در میان مثل‌های بررسی شده با  موضوع هویت زنانه،  تقریبا حدود 2287 مثل یافت شد. در نتیجه‌گیری با  توجه به‌‌تفاوت اقلیم و فرهنگ  جامعه روسیه به‌تشابهات بسیار نزدیک آن‌ها در بارة هویت زنانه با نمونه‌های ایرانی روبرو شدیم، ولی درعین حال در هر دو زبان شاهد برخی تفاوت‌ها بودیم، به‌طوری که، اگرچه گاه بر نادیدن ارزش زنان در دوجامعه اشاره می‌کند، لکن همزمان به‌زن به‌عنوان نیم دیگر جامعه احترام گذاشته  می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Cultural reflection of female identity in Persian and Russian proverbs

نویسنده [English]

  • Vajihe Rezvani
Department of Russian language , Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

The present article reviews the cultural reflection of female and feminine identity in Persian and Russian proverbs. Proverbs, as one of the reserves of spiritual culture, is the oldest style of oral creativity of any nation. The purpose of this study is to select examples of both languages and reflect the cultural categories, gender linguistics, social linguistics, about the identity of women or femininity in general and their analysis among Persian and Russian proverbs. The method used in this research is based on the study of literary texts and the dictionary of proverbs that have been used as research sources and etymology of words and their frequency of use in recent years in the written and spoken language of speakers of two languages. Among the proverbs studied on the subject of female identity, about 2287 proverbs were found. In conclusion, due to the differences in climate and culture of Russian society, we came across their very close similarities in terms of female identity with Iranian examples, but at the same time we saw some differences in each of the two languages, so that although it sometimes refers to ignoring the value of women in both societies, but women still respected as the other half of society.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Proverbs
  • Persian
  • Russian
  • Culture
  • Female Identity
  • Gender Linguistics Social Linguistics
  1. اردکانی داوری، نگار(1387). کنکاشی در پژوهش های زبانشناسی جنسیت، تهران: مطالعات راهبردی زنان، شماره 42، صص162-181.
  2. اصلانی، محمد رضا(1384). تعامل و جنسیت و کارکرد آن در ادبیات داستانی معاصر فارسی، تهران.
  3. ذوالفقاری، حسن (1388). فرهنگ بزرگ ضرب المثلهای فارسی، تهران: معین، دوجلدی.
  4. حسن دوست، محمد (1394) فرهنگ ریشه‌شناختی زبان فارسی: فهرست لغات زبان‌ها و گویش‌ها تهران: نشر آثار فرهنگستان زبان و ادب فارسی.ج.4
  5. راشد محصل، محمدتقی(1385) وزیدگیهای زادسپرم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  6. مدرسی، یحیی (1368). درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  7. فیض الهی، علی، گندمی، نسرین(1398). بررسی مقایسه ای برخی از ضرب المثلهای پرکاربرد در زبانهای فارسی و اسپانیایی، تهران: پژوهشهای زبانشناختی در زبانهای خارجی، دوره 9 ،شماره 2 ،تابستان 1398 ،از صفحه 565 تا 584
  8. Ashmore R. D., Del Boca F. K., Wohlers A. J. Gender Stereotypes // The Social Psychology of Female-Male Relations: A Critical Analysis of Central Concepts / ed. by R. D. Ashmore, F. K. Del Boca. N.Y., 1986.
  9. Basow S. A. (1992) Gender Stereotypes and Roles. Pacific Grove, Cole publishing  Complex.
  10. Broverman, I. K., Broverman, D. M., Clarkson, F. E., Rosenkrantz, P. S. & Vogel, S. R. (1970). Sex-role stereotypes and clinical judgments of mental health. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 34(1), 1-7
  11. Deaux K., Lewis L. (1984) Structure of Gender Stereotypes: Interrelations among Components and Gender Label,  Journal of Personality and Social Psychology. № 45 (5), 991–1004.
  1. Mackenzie D. N. (1971). A concise Pahlavi Dictionary, Oxford.
  2. Даль В. И  (1984).Пословицы русского народа. В 2-х томах, Москва.
  3. Кормильцева А.Л. (2014). Гендерный аспект устойчивых выражений, кодирующих женский интеллект, в английском и русском языках,  сборник научных трудов SWORLD, cc. 69-73  
  4. Рябова Т.Б. (2003) Стереотипы и стереотипизация как проблема гендерных исследований, Личность. Культура. Общество. М. Вып. 1–2. С. 120–139.
  5. Сергеева М.В. (2007) Динамика гендерных репрезентаций  в  британской толковой лексикографии: Автореферат.
  6. Тер-Минасова С.Г. (2000) Язык и межкультурная коммуникация- Москва, Слово.
  1. Tajfel H., Turner J.C.(1986) The Social Identity Theory of Intergroup Behavior, Worchel, S. & Austin, W. Psychology of Intergroup Relations. Chicago: Nelson-Hall. Р. 7
  1. Лихачев Д.С.(1997) Избранное Великое наследие. Заметки о русском. СПб.: «LOGOS», 608 с.
  2. Фасмер М. (2004) Этимологический словарь русского языка: В 4 т.: Пер. с нем. = Russisches etymologisches Wörterbuch / Перевод и дополнения О. Н. Трубачёва. — 4-е изд., стереотип. — М. 670с.